Cildimiz
Anatomi, Deri, Epidermis
| Bu yazıda NIH (National Library of Medicine, National Center for Biotechnology Information) organizasyonunda yayımlanmış olan {Yousef H, Alhajj M, Sharma S. Anatomy, Skin (Integument), Epidermis. [Updated 2022 Nov 14]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-.} makaleden faydalanılmıştır. Makalenin tamamına https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470464/ bağlantı adresinden erişilebilir. |
Cildimiz (Deri) vücudumuzdaki en büyük organdır. Vücudumuzun tüm dış yüzeyini kaplar ve epidermis, dermis ve hipodermis olmak üzere üç katmandan oluşur (Şekil 1). Bu üç katman anatomi ve işlev bakımından birbirine göre önemli ölçüde farklılık gösterir. Cildimiz temel olarak, vücudumuzun dış etkenlere karşı ilk bariyer görevini görür ve yapısal olarak da karmaşık bir ağ gibidir. Bununla birlikte vücudumuzda sıcaklığı ve suyun dışarıya salınımını da düzenler.
Şekil 1- Kesit, cilt tabakaları. Cildin her tabakasının kalınlığı, vücut bölgesine bağlı olarak değişir ve epidermal ve dermal tabakaların kalınlığına göre karakterize edilir.
Cildin en üst tabakası olan epidermis “stratum basale, stratum spinosum, stratum granulosum, stratum lucidum ve stratum corneum” olmak üzere beş katmandan oluşur (Şekil 2).
Şekil 2- Epidermis yapısı.
Stratum corneum: 20-30 hücre katmanına sahiptir ve en üstteki epidermal katmanı oluşturur. Bu tabaka keratin ve keratinositlerden oluşur. Bu tabaka aynı zamanda ilk savunma mekanizmamızın da bir parçasıdır.
Stratum granülozum: 3-5 hücre katmanı kalınlığındadır. Bu katman keratin ve glikolipidleri içerir. Glikolipidler hücresel uyumu korumak için yapıştırıcı görevi görür.
Stratum lucidumm: 2-3 hücre katmanından oluşur. Bu bölge avuç içi ve ayak tabanı gibi daha kalın deride bulunur. Bu tabaka, keratohyalinin bir transformasyon ürünü olan eleidinden oluşur.
Stratum spinosum: “karıncalanma tabakası” olarak da bilinen, sitoplasmik proseslere sahip 8-10 hücre katmanlı tabakadır.
Stratum basale: stratum germinativum olarak da adlandırılan bu tabaka epidermisin en derin tabakasıdır. Dermisten basal lamina (membran) ile ayrılan bu katmanda sürekli keratinosit üreten aktif kök hücreler vardır.
Epidermis Hücreleri:
Epidermal hücreler keratinositleri, melanositleri, Langerhans ve Merkel hücrelerini içerir. Keratinositler, epidermisin baskın hücreleridir. Bu hücreler, epidermal su bariyerini oluşturmak için gerekli olan keratin ve lipitleri üretir. Keratinositler ayrıca D vitamini aktivasyonu için kritik olan ciltte UVB ışık emilimini sağlayarak kalsiyum regülasyonuna katkıda bulunur. Melanositler, ana cilt pigment bileşeni olan melanini sentezler. Bu hücreler stratum bazal hücreleri arasında bulunur. UVB ışığı, melanin salgılanmasını uyararak daha fazla UV radyasyonuna maruz kalmaya karşı koruma sağlar ve yerleşik bir güneş kremi görevi görür. Langerhans hücreleri, cildin birinci basamak hücresel bağışıklık savunucuları olarak görev yapan ve antijen sunumu için çok önemli olan dendritik hücrelerdir. Derideki antijenleri alır ve bunları lenf düğümlerine taşır. Merkel hücreleri, stratum bazale’de, doğrudan bazal membranın üzerinde bulunan oval şekilli modifiye epidermal hücrelerdir. Merkel hücrelerinin hücre zarları, derideki serbest sinir uçlarıyla etkileşime girer.
Bariyer Fonksiyonu:
Cilt, çeşitli dış tehditlere karşı bir bariyer görevi de gören birden fazla koruyucu role sahiptir; Vücudu aşırı su kaybından veya emiliminden, mikroorganizmaların istilasından, mekanik ve kimyasal travmadan ve UV ışığı hasarından korumak bunlardan birkaçıdır. Bundan başka, hücre zarfı, plazma zarının iç yüzeyinde çözünmeyen proteinlerden oluşan bir tabaka olan epidermal su bariyerini oluşturur. Bu bariyer, prolin açısından zengin küçük proteinlerin çapraz bağlanmasıyla oluşur. Sistatin, desmoplakin ve filaggrin gibi daha büyük proteinler ise (Larger proteinleri), bariyerin sağlam mekaniğine katkıda bulunur (Şekil 3a-c, PDB: Protein Data Bank, https://www.rcsb.org).
 |  |  |
| Şekil 3a – Sistatin (PDB ID: 1GD3). | Şekil 3b – Desmoplakin (PDB ID: 5DZZ). | Şekil 3c – Filaggrin (PDB ID: 4PCW). |
FUMBEN Akademi